Gesprek met Bjarne Mastenbroek over de relatie van gebouwen met de grond waarop ze staan

Over de relatie van gebouwen met de grond weten we als architecten eigenlijk weinig af, stelt Bjarne Mastenbroek, architect en oprichter van SeARCH. Dat vormde voor hem de aanleiding om er samen met fotograaf Iwan Baan en zijn architectenbureau een boek over te schrijven – DIG IT! – dat onlangs bij Taschen is uitgekomen. In deze podcast spreekt Michiel van Raaij, hoofdredacteur van Architectenweb, met hem over de inhoud van het boek en de totstandkoming ervan.

Het zijn de vele foto’s van Iwan Baan en de vele tekeningen die hij met zijn bureau gemaakt heeft die het boek dragen, naast de tekstuele duiding die hij zelf eromheen geschreven heeft. Door die gelaagdheid van foto’s, tekeningen en tekst is DIG IT! een aantrekkelijk boek geworden om te lezen. Het is trouwens ook een uitgebreid boek van maar liefst 1390 pagina’s.

Aan het boek heeft Mastenbroek met zijn team elf jaar gewerkt. Om het boek daadwerkelijk te kunnen schrijven, moest hij zich anderhalf jaar grotendeels terugtrekken uit zijn bureau, zo vertelt hij in de podcast. Vervolgens hadden ze het geluk dat Taschen het wilde uitgeven. Daarmee krijgt het nu een wereldwijd podium.

In DIG IT! worden de verschillende manieren waarop gebouwen zich tot de grond verhouden onderzocht. Het gaat van woningen en publieke gebouwen die in de grond zijn uitgehouwen tot woningbouw, kantoren en hotels waarin de grond doorloopt in en op gebouwdelen. De vele getoonde projecten komen uit alle tijden en uit alle windstreken: Venezuela, India, Zwitserland, Canada, Ethiopië, China, enzovoorts.

Uiteindelijk is het ook een heel persoonlijk boek geworden van Bjarne Mastenbroek en Iwan Baan. In de teksten, tekeningen en foto’s zie je hun enthousiasme terug voor alle besproken projecten. Dat werkt aanstekelijk.

De relatie met de grond trekt Mastenbroek in het boek ook breder richting de relatie van de mensheid tot de natuur en de klimaatverandering. Zijn frustratie over het gebrek aan vooruitgang op dit vlak steekt hij daarbij niet onder stoelen of banken. Het is ondertussen vijftig jaar geleden dat deze opgave bekend werd, zo noteert hij, en wat is er in de tussentijd gebeurd?

In de podcast blijft Mastenbroek wel optimistisch en redeneert hij dat als we de klimaatverandering zelf gecreëerd hebben we deze ook zelf kunnen oplossen. Het vraagt van alle beroepsgroepen een uiterste inspanning, ook van architecten, ontwikkelaars en bouwers. En bouwen in hout lijkt daarbij een interessante richting. Maar de relatie tot de grond is dat ook. Laten we gebruik maken van de kansen die de grond ons biedt om intelligenter te bouwen, zo kan zijn pleidooi samengevat worden, en laten we niet alleen bouwen voor mensen, maar ook voor dieren en de natuur in brede zin.

Deze podcast wordt mede mogelijk gemaakt door AGC.